Mojok
KIRIM ARTIKEL
  • Esai
  • Liputan
    • Jogja Bawah Tanah
    • Aktual
    • Kampus
    • Sosok
    • Kuliner
    • Mendalam
    • Ragam
    • Catatan
    • Bidikan
  • Kilas
  • Pojokan
  • Otomojok
  • Konter
  • Malam Jumat
  • Video
  • Terminal
Tidak Ada Hasil
Lihat Semua Hasil
Logo Mojok
  • Esai
  • Liputan
    • Jogja Bawah Tanah
    • Aktual
    • Kampus
    • Sosok
    • Kuliner
    • Mendalam
    • Ragam
    • Catatan
    • Bidikan
  • Kilas
  • Pojokan
  • Otomojok
  • Konter
  • Malam Jumat
  • Video
  • Terminal
Tidak Ada Hasil
Lihat Semua Hasil
Logo Mojok
Kirim Artikel
Tidak Ada Hasil
Lihat Semua Hasil
  • Esai
  • Liputan
  • Kilas
  • Pojokan
  • Otomojok
  • Konter
  • Malam Jumat
  • Video
  • Terminal
Beranda Corak Rerasan

Rabi karo Wong Banten: Ujarku Sunda, Jebule Jawa

Aprilia Kumala oleh Aprilia Kumala
24 Oktober 2020
A A
Rabi karo Wong Banten- Ujarku Sunda, Jebule Jawa MOJOK.CO

Rabi karo Wong Banten- Ujarku Sunda, Jebule Jawa MOJOK.CO

Bagikan ke WhatsAppBagikan ke TwitterBagikan ke Facebook

MOJOK.CO – Nek ora rabi karo wong Cilegon, yakin, nyong ora bakal ngerti ana sing jenenge basa Jawa dialek Banten utawa basa Jawa Serang.

Ujare nyong, wong-wong nang Provinsi Banten kabeh pada ngomong nganggo basa Sunda. Tapi ya, jenenge bae wong minim pengetahuan, tebakane nyong kleru.

Nang Banten, ana rong basa sing dienggo: basa Sunda karo basa Jawa Serang. Bojoku, asli Cilegon, nek ngomong sehari-hari ya nganggo basa Jawa, pada karo nyong, tapi basa Jawa-ne basa Jawa Serang sing nggawe nyong mikir ping telung ewu disit nggo mencerna.

Kepriwe ora? Nang Cilegon (karo Serang), dialeke wis beda banget karo dialek sing umum nang Jawa Tengah lan Jogja. Sekilas, kayane tah mirip karo dialek asliku nang Cilacap, yaiku dialek Ngapak utawa Banyumasan. Tapi, mbasa dirungokna maning, jebul beda. Mirip logat Cirebonan.

Nek nang Jawa Tengah tembung-tembung sing ditulis “a” diwaca “o” (misale: pira diwaca piro) lan nang Banyumasan tetep diwaca “a” (tetep pira), nang Cilegon beda maning aturane. Huruf “a” nang akhir diwaca “e” (misale: pire). Huruf “e” wunine kayak huruf “e” nang tembung “tempat” utawa “teratai”. Pas nyong cerita ming kanca, deweke malah takon, “Lah, kayak basa Melayu, dong? Kayak Upin Ipin?”

Hmmm. Nek dipikir-pikir, bener juga. Kayak nang Upin-Ipin, tapi Upin-Ipine lagi ngomong basa Jawa nganggo dialek mirip Banyumasan dicampur Cirebonan. Wis kebayang urung? Kule Upin, iki Ipin!

Kepriwe ceritane, sih, deneng Serang karo Cilegon nang Banten malah bisa-bisa nganggo basa Jawa?

Nang duwur, nyong sempet nyebut-nyebut dialek Cirebonan. Jebul, nang jaman biyen, Cirebon karo Banten genah ana hubungane. Maulana Hasanuddin, putera Sunan Gunung Jati Sultan Cirebon Kedua mbiyen tau ngalahna Banten.

Konon, asale Kerajaan Banten ya sekang gabungan Cirebon karo Demak nang pesisir lor Pajajaran. Mulane, basa Jawa karo basa Cirebon akhire campur karo basa Sunda setempat lan basa Betawi sekang daerah sekitare: dadine basa Jawa Serang.

Pada karo basa daerah sing liyane, ana loro tingkatan basa Jawa Serang: kasar lan alus (bebasan). Mirip karo basa Jawa, kata “ora” (diwaca “ore”) duwe versi alus, yaitu “boten”.

Sayange, basa Jawa dialek Banten dianggep dialek kuno. Ora akeh wong-wong enom sing rajin nganggo basa kiye sehari-hari. Sebage pendatang nang Cilegon, nyong gur tau krungu wong-wong sepuh sing ngomong nganggo basa Jawa Serang. Sing enom ya ana, tapi ora akeh.

Perlu diakoni, fenomena basa daerah jarang dienggo generasi enom ana nang pirang-pirang daerah, ora nang Serang utawa Cilegon thok. Basa kuwe identitas. Bisa bae, wong-wong kiye lagi pengen duwe persona “kekinian” sing jelas ora bakal cocok nek ijik-ijik deweke ngomong nganggo basa daerah. “Bisa-bisa diguyu,” pikire.

Pikiran kayak kuwe kleru. Tapi, nek dirunut maning, nyatane ya ana bae wong-wong sing duwe sikap “rese” stadium sejuta. Saben ana sing ngomong nganggo basa Jawa, mesthi diguyu. Ora ming sing wis ngomong, sing isih meneng-meneng bae be cokan diganggu. Biasane, ditakoni sit alon-alon, “Heh, kowe sekang Cilacap, ya?”. Njur lanjut ditakoni, “Bisa ngomong Ngapak, dong?”

“Ya, bisa.”

Iklan

“Jal ngomong ‘Nyong kencot.’”

“Nyong kencot.”

“HAHAHAHA! LUCU BANGET HAHAHAHA.”

Nek pola nang duwur kedadean bae, apa ya wong-wong dadi nyaman menonjolkan logat karo dialeke dewek-dewek? Emange kenangapa nek ana wong ngomong basa Jawa sing medhok utawa logate lucu, misale Banyumasan, Cirebonan, utawa Serang? Ora bisa nek ora diguyu apa ya?

Basa Jawa Serang nggawe nyong mikir disit sebelum ngerti artine, tapi nyong ngerti kepriwe rasane dadi penutur asli basa daerah. Dadi, seasing-asinge dialek kiye nang kupinge nyong, nyong, sebage pendatang anyar, ora bakal “balas dendam” dengan ngguyuni bojone nyong saben deweke lagi ngomong nganggo basa Jawa Serang. Selain demi mendukung pelestarian basa Jawa Serang, nyong juga ora bakal ngguyuni bojone nyong ya merga bojone nyong kuwe lagi ngomong Jawa Serang karo bapak ibune.

Ya masa nyong dikon ngguyuni mertuane nyong juga? Dadi mantu be urung setahun wis kakehan gaya….

MONGGO KULO ATURI MAOS Nalika Tayangan TV Melu Nyuntik Mati Profesi Dukun Bayi lan seratan sanesipun ing rubrik RERASAN.

Terakhir diperbarui pada 24 Oktober 2020 oleh

Tags: bahasa jawabantenbanyumasanjawangapakrabiSunda
Aprilia Kumala

Aprilia Kumala

Penulis lepas. Pemain tebak-tebakan. Tinggal di Cilegon, jiwa Banyumasan.

Artikel Terkait

Cerita Kebiasaan Orang Jawa yang Bikin Kaget Calon Pendeta MOJOK.CO
Esai

Cerita Calon Pendeta yang Kaget Diminta Mendoakan Motor Baru: Antara Heran dan Berusaha Memahami Kebiasaan Orang Jawa

21 November 2025
Bahasa Jawa harus dipelajari Gen Z. MOJOK.CO
Ragam

Cara Menjadi Jawa Seutuhnya dengan Mengilhami Bahasa, Tanpa Mencampurnya Jadi “Jawindo” dan Bahasa Slang ala Gen Z

24 Oktober 2025
Aksara jawa. MOJOK.CO
Ragam

Aksara Jawa Bukan Sekadar Mantra Berbau Klenik, Bisa Menyelamatkan Hidup jika Dipahami Secara Sains

23 Oktober 2025
Sunda Wiwitan, Sunda, Ciung Wanara.MOJOK.CO
Histori

Ciung Wanara, Simbol Perlawanan Rakyat Menghadapi Tirani Tanpa Kekerasan

23 Oktober 2025
Muat Lebih Banyak
Tinggalkan Komentar

Terpopuler Sepekan

waspada cuaca ekstrem cara menghadapi cuaca ekstrem bencana iklim indonesia banjir longsor BMKG mojok.co

Alam Rusak Ulah Pemerintah, Masyarakat yang Diberi Beban Melindunginya

1 Desember 2025
Menanti kabar dari keluarga, korban bencana banjir dan longsor di Sumatera. MOJOK.CO

‘Kami Sedih dan Waswas, Mereka seperti Tinggal di Kota Mati’ – Kata Keluarga Korban Bencana di Sumatera

1 Desember 2025
Kuliah Jurusan Pendidikan Bahasa Mandarin di Unesa. MOJOK.CO

Sulitnya Masuk Jurusan Bahasa Mandarin Unesa, Terbayar usai Lulus dan Kerja di Perusahaan Tiongkok

3 Desember 2025
Maybank Cycling Mojok.co

750 Pesepeda Ramaikan Maybank Cycling Series Il Festino 2025 Yogyakarta, Ini Para Juaranya

1 Desember 2025
Banjir sumatra, Nestapa Tinggal di Gayo Lues, Aceh. Hidup Waswas Menanti Bencana. MOJOK.CO

Tragedi Sumatra Timbulkan Trauma: “Saya Belum Pernah Lihat Gayo Lues Seporak-poranda ini bahkan Saat Tsunami Aceh”

2 Desember 2025
Dari Jogja ke Solo naik KRL pakai layanan Gotransit dari Gojek yang terintegrasi dengan GoCar. MOJOK.CO

Sulitnya Tugas Seorang Influencer di Jogja Jika Harus “Ngonten” ke Solo, Terselamatkan karena Layanan Ojol

1 Desember 2025
Summer Sale Banner
Google News
Ikuti mojok.co di Google News
WhatsApp
Ikuti WA Channel Mojok.co
WhatsApp
Ikuti Youtube Channel Mojokdotco
Instagram Twitter TikTok Facebook LinkedIn
Trust Worthy News Mojok  DMCA.com Protection Status

Tentang
Kru
Kirim Artikel
Kontak

Kerjasama
Pedoman Media Siber
Kebijakan Privasi
Laporan Transparansi

PT NARASI AKAL JENAKA
Perum Sukoharjo Indah A8,
Desa Sukoharjo, Ngaglik,
Sleman, D.I. Yogyakarta 55581

[email protected]
+62-851-6282-0147

© 2025 PT Narasi Akal Jenaka. All Rights Reserved.

Tidak Ada Hasil
Lihat Semua Hasil
  • Esai
  • Liputan
    • Jogja Bawah Tanah
    • Aktual
    • Kampus
    • Sosok
    • Kuliner
    • Mendalam
    • Ragam
    • Catatan
  • Kilas
  • Pojokan
  • Otomojok
  • Konter
  • Malam Jumat
  • Video
  • Terminal Mojok
  • Mau Kirim Artikel?

© 2025 PT Narasi Akal Jenaka. All Rights Reserved.